گزارشی از جمع و تدوین قرآن تا روزگار عثمان
جستارهایی در تاریخ هفتاد سال نخست اسلام – قسمت بیستم (بخش اول) درآمد دوران عثمان از جهاتی در تاریخ اسلام مهم است. در این دوران سیر گذشته زیست فردی و اجتماعی و نظام سیاسی نوپای مسلمانان دچار تحول اساسی شد اما در این میان دو رخداد در روزگار خلافت عثمان منشاء تحولات مهمی گردید، یکی […]
واکاوی رخداد جنگهای رده در زمان ابوبکر
جستارهایی در تاریخ هفتاد سال نخست اسلام-قسمت نوزدهم درآمد این جستار به دو موضوع کاملا متفاوت اختصاص دارد. فصل نخست پاسخی است به یک منتقد و فصل دوم اختصاص دارد به تأملی در رخداد مهم جنگهای رده در آغاز خلافت جناب ابوبکر که به روال معمول خواهد آمد و آن نیز ذیل دو عنوان گزارش […]
تشیع آغازین در پویه تاریخ
جستارهایی در تاریخ هفتاد سال نخست اسلام –قسمت هجدهم درآمد این قسمت چهارمین قسمت از جستارهایی است که از منظر تاریخی به اندیشه و تحولات سیاسی در اسلام آغازین می پردازد. در بخش نخست، به حدیث مشهور «الائمه من قریش» اشاره شد و در بخش دوم، دیدگاه شخص امام علی در باره خلافت و این […]
مرثیه جنگل
این روزها می شنوم که از قانون حفاظت جنگل در مجلس سخن در میان است. گویا قرار است که در طول ده سال برخی کنترل ها در بهره برداری از جنگل های شمال اعمال شود تا به اصطلاح امکان تنفسی برای جنگل ها فراهم آید و در این مدت جنگل ها بتوانند اندکی تمدید قوا […]
تأملی در رخداد غدیر
جستارهایی در تاریخ هفتاد سال نخست اسلام- قسمت هفدهم درآمد در دو جستار پیشین به دو موضوع مهم در قلمرو سنت اندیشه سیاسی مسلمانان (از آغاز تا کنون) پرداختم؛ یکی مدعای انحصاری بودن خلافت و امارت ذیل حدیث مشهور «الائمه من قریش» و دیگر، طرح پرسش انتصابی و یا انتخابی بودن خلافت در تفکر مؤمنان […]
آیا صلح در پرتو دین ممکن است؟
اشاره: این مقاله پیش از این در سایت نگام با عنوان «دین و صلح» منتشر شده است. دیباچه هرچند ساده سازی و تقلیل گرایی در مسائل پیچیده می تواند موجب گمراهی ذهن و اندیشه شود ولی برای تفهیم و تفاهم گاه ضروری می نماید. اگر بتوان مهم ترین خواسته عمومی و اجتماعی بشر در طول […]
ستیز وسازش عربان و ایرانیان
اشاره: این مقاله پیش از این در شماره 12 میهن منتشر شده است. این نوشتار در دو بخش روابط اعراب و ایرانیان در روزگاران پیش از اسلام و بعد در دوران پس از اسلام و محورهای ستیز و سازش آنان سامان یافته است. الف-ایرانیان و عربان در گذر تاریخ باستان شاید لازم باشد نخست اشاره […]
خلافت از دیدگاه امام علی؛ انتخابی یا انتصابی؟
جستارهایی در تاریخ هفتاد سال نخست اسلام-قسمت شانزدهم درآمد از موضوعات بسیار مهم در تاریخ اسلام آغازین، موضوع خلافت یا همان امارت و به اصطلاح امرورزین «حکومت» انتخابی و یا انتصابی است. نقطه آغازین این اختلاف نظری در ماجرای سقیفه و انتخاب نخستین فرمانروا پس از درگذشت نبی اسلام است؛ اختلافی که بعدها طی یک […]
حقوق بشر اسلامی و پارادوکس ذاتی اش برای نقض سیستماتیک حقوق بشر
اشاره: متن زیر در پاسخ به اقتراح سایت رادیو زمانه در باب «حقوق بشر اسلامی» نوشته و به صورت گزارشی در کنار چند اظهار نظر دیگر در روز 12 دسامبر 2016 در همانجا منتشر شده است. پس از آن که در دهم دسامبر سال 1948 (19 آذر 1327) اعلامیه جهانی حقوق بشر به تصویب مجمع […]
چه نیازی به فراکسیون در مجلس یا معیار زبان؟
در باره تشکیل فراکسیون ترکان و یا ترک زبانان در مجلس شورای اسلامی در مرحله نخست باید دید هدف و یا اهداف چنین اقدامی چیست. ظاهرا طبق سخنانی که گاه و بیگاه گفته شده، هدف اصلی و اساسی چنین اقدامی، دفاع از حقوق قومی ترک زبانان در مناطق ترک نشین و احیانا سراسر ایران ذیل […]