«آخوندا» در سه اپیزود

اپیزود اول
فکر می کنم بهار 1342 بود. کشور در تب و تاب «انقلاب شاه و ملت» (که به زودی به «انقلاب سفید» شهرت یافت) بود. تب و تابی که از زمستان گذشته آغاز شده بود و با رفراندوم در اسفند ماه 41 و بعدتر با پانزده خرداد 42 به مرحله خطرناک خود رسیده بود.
چند هفته ای بود که روزانه عده ای کشاورز را از روستاهای اطراف رودسر در میدان شهرداری این شهر گردآورده و اینان ساعت ها به صورت میتینگ های خیابانی در میدان بوده و مرتب سخنرانی های پر شور ایراد می شد و مردم به سود شاه و حکومت و بر ضد خوانین و مالکان شعار می دادند. در آن زمان من در حوزه رودسر طلبه بودم. چند بار نیز به حاشیه جمعیت رفته و جمعیت را تماشا کرده و برخی سخنرانی ها را شنیده بودم. حدود چهارده سالم بود و نوجوانی بدون هیچ نشانه طلبگی و بدون این که کسی مرا بشناسد.
روزی در حجره ام بودم. دیدم درب باز شد و دوستی روحانی، که در قم طلبه بود و رخت روحانی بر تن داشت، سراسیمه وارد حجره من شد. رنگ پریده و آشفته و به شدت ترس خورده. پرسیدم چه شده؟ در حالی که صدایش می لرزید و بریده بریده حرف می زد گفت: الان از پیاده روی میدان شهرداری عبور می کردم که دیدم چند نفر «دهاتی»، که با هم صحبت می کردند، متوجه من شده و شروع کردند با هم حرف زدن. کلی بد و بیراه به «آخوندا» گفتند. یکی می گفت: اعلحضرت می خواهد ما را از دست این مالکا (مالکان) نجات بدهد و ما را مالک زمینهایمان کند ولی این «آخوندا» نمی گذارند. دیگری گفت: این «آخوندا» از مالکین پول گرفته اند و به این دلیل با اصلاحات ارضی مخالفت می کنند. یکی دیگر گفت: باید تمام این «آخوندا» را کشت. دیگری روی دست همه بلند شد و گفت: اصلا چرا اعلیحضرت خودش را بدنام می کند، بهتر است ایشان دستور بدهد مردم هر محل آخوند محلش را بکشند و با این کار کلک تمام «آخوندا» کنده می شود و همه خلاص می شوند. این روحانی می گفت: دیدم اگر دیر بجنبم، ممکن است به من حمله کنند؛ ناگزیر پا به فرار گذاشتم و خودم را به اینجا رساندم. با این که مقصد آن فرد جایی دیگر بود ولی تا زمانی که تجمع وجود داشت، او جرأت نکرد خارج شود.
بیفزایم مدتی پس از پانزده خرداد، یکی از بستگانم که در مدرسه مروی تهران طلبه بود، شبانه و با لباس شخصی از تهران به رودسر آمد. وقتی دلیل تغییر لباس را پرسیدم، گفت فضا بر ضد «آخوندا» چنان تند است که جرأت نکردم با لباس آخوندی خارج شوم. البته مراد بیشتر ناامنی از سوی مردم عادی بود و نه از مأموران حکومتی.
اپیزود دوم
روز چهاردهم آبان 1357 در تهران بودم. تمام شهر در بحران و تظاهرات و شعار مردم غرق بود. همراه جمعیت بی انتها خود را در میدان ارک یافتم. همراه جمعیتی نه چندان زیاد از ساختمان وزارت دارایی گذشتیم و به طرف میدان رفتیم. عده زیادی (که ظاهرا کارمند و اداری بودند) در حیات ساختمان دارایی گرد آمده بودند. آنها در داخل شعار می دادند و ما در بیرون. ناگهان دیدیم چیزهایی را از طبقات بالای ساختمان به حیات پرت می کنند و مردم نیز هیجان زده می شوند و شعار می دهند. دقت کردم، دیدم قاب عکس های شاه و ملکه و احیانا ولعیهد بود که مرتب به زمین می خورد و می شکست و مردم دست می زدند و شعار می دادند و با کوبیدن لگدهای خشماگین خود نفرت خود را نشان می دادند.
لحظاتی بعد در میدان ارک بودیم. در اینجا سربازان زیادی حضور داشتند و مسلح و ظاهرا آماده عملیات. احتمالا برای حفاظت از رادیو بود. در اینجا جمعیت خیابان کم شده بود. شاید صد نفری بودیم و آن هم به سرعت آب رفت. من در آن جمع انگشت نما بودم. آخوند بودم و کاملا مشخص و نشان دار. جمعیت داخل حیات روبرو (که نمی دانم ساختمان دارایی و اقتصاد بود و یا ساختمان دیگر) با دیدن من به شوق آمده و شروع کردند شعارهایی به سود «آخوندا» دادن و از جمله با نام آیت الله خمینی بارها شعار دادند.
در این زمان جمعیت داخل حیات مرا به داخل و به جمع خودشان دعوت کردند. در کنار من افراد کمی مانده بودند. لحظات حساس و خطرناکی بود. نه می توانستم به عواطف و احساسات مردم بی تفاوت باشم و نه جرأت می کردم از این سوی میدان به طرف مقابل بروم و به جمعیت بپیوندم. به ویژه که نظامیان نیز به صورت انبوه در وسط میدان بودند و ما را نظاره می کردند. هر لحظه ممکن بود اقدامی بکنند. زدن و حداقل دستگیری. سرانجام دل به دریا زده و تنها به طرف جمعیت داخل حیات حرکت کردم. هر لحظه منتظر اقدامی از سوی نظامیان بودم. تقریبا با آرامی (هرچند با تشویش درونی) به آن سوی میدان رسیدم. اما نرده های آهنی بلندی بین من و جمعیت آن سوی نرده ها فاصله انداخته بود. اما چند نفری خود را تا نقاط فوقانی نرده ها بالا کشیده و دستشان را به طرف من دراز کرده تا با کمک آنها خود را به آن سوی برسانم. گریزی نبود. به طرف بالای نرده ها خیز برداشتم. قبا و عبای بلند مانع و مزاحم بود و خطر در کمین ولی بالاخره خود را به آن طرف رساندم و روی دستان پر شور مردم چون پر کاهی به حرکت درآمدم. دقایقی روی دستان مهربان و امیدوار مردم بودم. شعار بود و احترام و امید. از این که یک روحانی را در کنار خود می دیدند خرسند بودند.
اپیزود سوم
اخیرا کلیپی از تظاهرات مردم (ظاهرا مشهد) دیدم که جمعیت به محض دیدن یک روحانی با خشم و نقرت شعار می دادند: «آخوندا، حیا کنین! مملکتو رها کنین!». آن آخوند نیز (که روشن نبود در آنجا چه می کرد) در حالی که به شدت نگران بود و احساس ناامنی می کرد، با شتاب جمعیت را ترک کرد و خارج شد.
این را در کنار حوادث و شعارهای دیگر بر ضد آخوند و دین و انقلاب و در مقابل برخی شعارهای سلطنت طلبانه بگذارید، چه خواهیم دید؟ و چه تفسیری از این تحولات خواهیم داشت؟

Share:

More Posts

Send Us A Message