گزارشی از جمع و تدوین قرآن تا روزگار عثمان
جستارهایی در تاریخ هفتاد سال نخست اسلام – قسمت بیستم (بخش اول) درآمد دوران عثمان از جهاتی در تاریخ اسلام مهم است. در این دوران سیر گذشته زیست فردی و اجتماعی و نظام سیاسی نوپای مسلمانان دچار تحول اساسی شد اما در این میان دو رخداد در روزگار خلافت عثمان منشاء تحولات مهمی گردید، یکی […]
واکاوی رخداد جنگهای رده در زمان ابوبکر
جستارهایی در تاریخ هفتاد سال نخست اسلام-قسمت نوزدهم درآمد این جستار به دو موضوع کاملا متفاوت اختصاص دارد. فصل نخست پاسخی است به یک منتقد و فصل دوم اختصاص دارد به تأملی در رخداد مهم جنگهای رده در آغاز خلافت جناب ابوبکر که به روال معمول خواهد آمد و آن نیز ذیل دو عنوان گزارش […]
تشیع آغازین در پویه تاریخ
جستارهایی در تاریخ هفتاد سال نخست اسلام –قسمت هجدهم درآمد این قسمت چهارمین قسمت از جستارهایی است که از منظر تاریخی به اندیشه و تحولات سیاسی در اسلام آغازین می پردازد. در بخش نخست، به حدیث مشهور «الائمه من قریش» اشاره شد و در بخش دوم، دیدگاه شخص امام علی در باره خلافت و این […]
تأملی در رخداد غدیر
جستارهایی در تاریخ هفتاد سال نخست اسلام- قسمت هفدهم درآمد در دو جستار پیشین به دو موضوع مهم در قلمرو سنت اندیشه سیاسی مسلمانان (از آغاز تا کنون) پرداختم؛ یکی مدعای انحصاری بودن خلافت و امارت ذیل حدیث مشهور «الائمه من قریش» و دیگر، طرح پرسش انتصابی و یا انتخابی بودن خلافت در تفکر مؤمنان […]
خلافت از دیدگاه امام علی؛ انتخابی یا انتصابی؟
جستارهایی در تاریخ هفتاد سال نخست اسلام-قسمت شانزدهم درآمد از موضوعات بسیار مهم در تاریخ اسلام آغازین، موضوع خلافت یا همان امارت و به اصطلاح امرورزین «حکومت» انتخابی و یا انتصابی است. نقطه آغازین این اختلاف نظری در ماجرای سقیفه و انتخاب نخستین فرمانروا پس از درگذشت نبی اسلام است؛ اختلافی که بعدها طی یک […]
«انحصار فرمانروایی در قریش»؛ نقد و بررسی یک حدیث
جستارهایی در تاریخ هفتاد سال نخست اسلام-قسمت پانزدهم درآمد یکی از موضوعات پر چالش و مهم و در عین حال مبهم در تاریخ نیم قرن نحست، دعوی «الائمه من قریش» است که در هنگامه نزاع سیاسی دو جناح مسلمان مکی (مهاجرین» و مدنی (انصار) از سوی ابی بکر در سقیفه مطرح شد و در پی […]
تأملی در باب حمله به کاروانهای قریش
جستارهایی در تاریخ هفتاد سال نخست اسلام-قسمت چهاردهم تحریر محل نزاع در قلمرو موضوع جهاد تتمه ای باقی مانده که ناگزیر لازم است بدان به طور مستقل پرداخته شود و آن موضوع چند حمله به چند کاروان تجاری و یا گروه نظامی قریش از سوی پیامبر اسلام و مسلمانان در مدینه است. چنان که در […]
چند ملاحظه در باره «جهاد اسلامی»
جستارهایی در تاریخ هفتاد سال نخست اسلام-قسمت سیزدهم درآمد بی تردید یکی از موضوعات مهم و مناقشه برانگیز در تاریخ صدر اسلام (و تا کنون نیز) موضوع «جهاد» است که پس از تدوین شریعت اسلامی و حاکمیت فقه و اجتهاد به عنوان یک حکم شرعی در کنار احکامی چون نماز و روزه و حج و […]
در خیبر چه گذشت؟
جستارهایی در تاریخ هفتاد سال نخست اسلام-قسمت دوازدهم واپسین برخوردی که بین مسلمانان و یهودیان رخ داد، پیکار خیبر است که در این جستار ابتدا شرحی از آن واقعه ارائه می شود و بعد چند نکته قابل توجه مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. الف. چگونگی و چرایی پیکار خیبر پیکار خیبر در سال […]
آیا کشتار بنی قریظه می تواند درست باشد؟
جستارهایی در تاریخ هفتادسال نخست اسلاق-سمت یازدهم برخورد با یهودیان چرا و چگونه آغاز شد؟ پس از پایان موفقیت آمیز پیامبر و مسلمانان با سپاه بی مانند و بی سابقه احزاب (معروف به جنگ خندق در سال پنجم)، سحرگاه 24 ذیقعده پیامبر و مسلمانان به شهر باز آمدند و سلاح خویش بر زمین نهادند. طبق […]