«اسلام می گوید»؟!

ورد زبان همه است که: «اسلام می گوید». مؤمنان این را می گویند و منتقدان و مخالفانش نیز همین را می گویند. اما واقعا اسلام چه چیزی را می گوید؟ چگونه می گوید؟ با زبان چه کسی و یا چه کسانی می گوید؟ مگر در عالم واقع یک روایت و یا یک تفسیر داریم که مدعی شویم اسلام است و اسلام همان را می گوید؟ nواقعیت امر آن است که در عینیت تاریخی، جز تفاسیر مختلف از متون و منابع تولیدشده در طول هزار و چهار صد سال چیزی در اختیار نداریم. «در دست من جز این سند پاره پاره نیست». به دیگر سخن ما امروز نمی دانیم که در مشیت و مرادات الهی هنگام نزول وحی بر پیامبران و از جمله پیامبر اسلام چه بوده و نیز نمی دانیم پیامبران چگونه و در چه موقعیتی القائات درونی را دریافت کرده و در ذهن و ضمیرشان چه می گذشته است. هرچه هست متون منسوب به وحی و اخبار سیره هاست و جنگ تفسیرها و تحلیل ها. البته این بدان معنا نیست که تمامی تفسیرها و یا اصل اخبار مضبوط از نظر اعتبار و وثاقت هم وزن هستند و نمی توان به فهمی معتبرتر دست یافت. این سخن بگذار تا وقت دگر.nآنچه که اکنون مطمح نظر است آن است که بگویم مدافعان و مخالفان دین و در اینجا اسلام آب هاون نکوبند و تفاسیر و فهم های خود را (ولو معتبر و مستدل) حقیقت مطلق و به اصطلاح «اسلام ناب محمدی» ندانند و در دفاع و یا در مخالفت با آن تنها به قاضی نروند و راضی برنگردند. تا آنجا که به قلمرو معرفت و نظر باز می گردد، تنها کاری که می توان و باید کرد آن است که تفاسیر مختلف و متضاد به مصاف هم بروند و در فضای امن تبادل نظر و گفتگو کنند. nچیزی که ما را به تأمل بیشتر وادار می کند، طالبانیسم و اسلام طالبانی در اشکال مختلف سنی و شیعی و در نهادهای متنوع در جای جای جهان اسلام است. هرچند بی تردید پدیده هایی چون طالبان و داعش و القاعده و به طور کلی بنیادگرایی اسلامی در تداوم بنیادگرایی غربی است و بدین دلیل پدیده ای است سیاسی و اجتماعی و مدرن که برای فهم آن باید به زمینه های اجتماعی و تمدنی شان در روزگار جدید مراجعه کرد. با این حال در بعد معرفتی، مهم است که توجه کنیم امروز همه از گزاره «اسلام می گوید» استفاده می کنند و بدین طریق در پس پشت اسلامی که حقیقت ناب آن روشن نیست، پنهان شده و می شوند. اما راستی کدام اسلام چنین می گوید و چنان نمی گوید؟ اسلام سنی؟ اسلام شیعی؟ کدام تفسیر سنی و یا شیعی؟ طالبان؟ کدام طالبان؟ طالبانی پاکستانی و طالبان افغانستانی و قندهاری و پشتون و یا شاخه ای دیگر آن؟ کدام جناح درونی طالبان کنونی افغانستان می تواند تفسیر خود را از مفاهیمی چون اسلام و فقه و شریعت و خلافت و امارت و امیرالمؤمنین و . . . به واقع اسلامی بداند؟ تازه مگر جز این است که این نوع تفاسیر به وسیله چند ملای بیسواد و چند طالب جاه طلب و احیانا مزدور بیگانه به خلق الله کم اطلاع و بی اطلاع می فروشد؟ nاندکی تأمل در این پرسش ها، آشکار می کند که دعوی «اسلام می گوید»، چه اندازه مبهم و مهمل و به یک معنا خطرناک است. به ویژه وقتی که به نام «اسلام می گوید»، این همه جنگ و قتل و کشتار رخ دهد و ویرانی های بزرگ و کوچک رخ دهد. اندکی احتیاط در داوری شرط عقل است.nnسه شنبه 30 شهریور 400 n n

Share:

More Posts

ترامپ؛ «تورزرنگِ» جنگ افروز!

پس از انتخاب دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور کشور آمریکا در پنجم نوامبر 2024 نوشته ای با عنوان «ترامپِ جنگ افروز» در وب سایت

Send Us A Message