پاسخ هایی برای اندیشیدن 97- آیا ولایت مطلقه فقیه سکولار است؟

سئوال:
امیدوارم خوب و سلامت باشید. من بیانات شما و اندیشمندان دیگر را در مورد موضوع ’ولایت فقیه’ دنبال میکنم، با توجه به اختیارات مغایر شریعت سنتی که آیت الله خمینی برای این نهاد قائل شدند، آیا این نتیجه گیری که این نهاد تبدیل به موجودی سکولار شده درست است؟
پاسخ:
با سلام و ارادت و با شادباش نوروزی
البته اختیارات ولایت فقیه در تمام موارد مغایر شریعت نیست ولی ولایت مطلقه در دیدگاه کسانی چون آخوند خراسانی و آیت الله منتظری که ولایت مطلقه پیامبر و یا امام معصوم راقبول ندارند بی گمان سکولار است یعنی غیر شرعی است و این جهانی و تعیین شده در قلمرو عرفیات و تعلقات بشری.
ولی به طور کلی هر نوع حکومتی (اعم از دینی و غیر دینی) ماهیتا بشری است و این جهانی و به این معنا سکولار. چرا که طبق تعریف حکومت دینی با دو مؤلفه شناخته می شود یکی این که فرمانروا از جانب خداوند تعیین و معرفی شود و دیگر این که حکومت کاملا مجری احکام تثبیت شد شریعت باشد یعنی شریعت بازتاب یافته در قرآن و در زمان پیامبر. اما می دانیم که چنین امری ثابت و حتی ممکن نیست. هرچند عموم مسلمانان معتقدند که پیامبر همان طور که از طرف خداوند مأمور به ابلاغ رسالت بوده مأمور به تشکیل حکومت هم بوده ولی من (مانند بسیاری از نواندیشان دینی معاصر) بر این نظرم که فرمانروایی محمد در مدینه ماهیت بشری و عرفی داشته است و از این رو سکولار بوده است. اگر هم در باره حکومت ده ساله محمد مناقشه نکنیم، در مورد ادوار پس از آن نیز هیچ چیز ثابت نیست. بارها نوشته ام که مشروعیت خلافت علی نیز مانند دیگران از انتخاب مردم بوده است و خود او نز بدان باور داشته است. وانگهی، اصولا حکومت نمی تواند خارج از مقتضیات زمان و مکان تصمیم بگیرد و از این رو بین دینداران و بی دینان فرقی نیست. پیغمبر باشی و یا امام و یا رئیس جمهور و یا پادشاه در هرحال در چهارچوب مقتضیات و وفق سنت های جاری زمان و مکان تصمیم گیری می کنی. اجرای بی چون و چرای احکام شریعت ثبوتا و اثباتا ناممکن است. در این میان حداکثر چیزی که قابل تصور است این است که در جامعه دیندار از میراث فقهی و حقوقی بازمانده از گذشته در تقنین و یا روش امارت نیز استفاده شود (چنان که در قانون اساسی مشروطه آمده) و این نیز هرگز به معنای شرعی بودن حکومت و حاکمان نیست.
در جمهوری اسلامی ایران نیز جز این رخ نداده است. از این رو دعوی حکومت شرعی و غیر سکولار دعوی بی اساس است و آگاهانه و یا جاهلانه موجب اغفال ذهنی است. فرصت نیست بیش از این بنویسم. فقط می گویم ادعای حکومت الهی و یا حکومت از جانب آسمان بزرگترین دروغ تاریخ است.
ایام به کام

Share:

More Posts

Send Us A Message