بیانیه شش نفر ازنواندیشان دینی در محکومیت ترور پاریس

شش نفر از روشنفکران دینی ایران با صدور اطلاعیه‌ای کشتار روزنامه نگاران شارلی ابدو را جنایتی به بهانه دفاع از پیامبر رحمت خوانده و محکوم کردند. عبدالعلی بازرگان، حسن فرشتیان، محسن کدیور، مهدی ممکن، صدیقه وسمقی، حسن یوسفی اشکوری در بخشی از این بیانیه گفته‌اند:” توصیه قرآن و سنت پیامبر اسلام در مقابل استهزاء کنندگان، گذشت کریمانه، گفتارآشتی جویانه و صبر و تحمل در برابر دشنام‌ها و تمسخرها می باشد. وظیفه دینی مسلمانان، قیام برای عدالت و الگوی عملی ارزشهای خدائی بودن، حتی علیه خود، والدین و خویشاوندان خود است (نساء۱۳۵). چنین توصیه ای در شرایط حاضر، دفاع از حقوق کسانی است که ناجوانمردانه توسط متعصبان به نام دین کشته می شوند. مدافع حقوق موافقان بودن هنری نیست، برای جبران نقض حقوق مخالفان توسط متعصبان، باید به دفاع ازحق مخالفت با دین در دنیای امروز برخاست و از آن استقبال و از آزادی مخالف که موجب رشد و کمال است دفاع کرد به عبارت دیگر انتقاد از باورهای دینی از جمله باورهای اسلامی بدون هر قید و شرطی از ضروریات آزادی بیان است و ما جدّا از آن دفاع می کنیم.
متن کامل این بیانیه به گزارش ملی – مذهبی به این شرح است:
دفاع جنایت آمیز از پیامبر رحمت!
میلاد پیام آور رحمت و بیداربخش بشریت، امسال شوربختانه با جنایتی قرین گشت که جاهلانی بی خبر از اخلاق و مدارای آن رسول با مخالفان، به بهانه دفاع از حریم نبوت، بزرگترین ضربه را به آئینش وارد کردند.
تَمسخر و توهین به شخصیت های محبوب هر ملت و آئینی، البته کاری نا بخردانه و عملی غیراخلاقی است. وقتی در جوامع غربی، حتی زیر سؤال بردن رقم قربانیان “هولوکاست” تحقیر نژادی تلقی می شود و تعقیب کیفری دارد، توهین به اقلیت‌های مذهبی، که مشمول تبعیضات دیگری نیز هستند، شایسته و به مصلحت امنیت و آرامش و حسن همجواری شهروندان نیست.
اما برخورد خشن و خونین با توهین کنندگان، بدون رجوع به داگاه صالحه با حضور هیات منصفه و امکان دفاع متهم یا وکیل مدافع وی، اقدامی جاهلانه، خلاف شرع و اخلاق و به مراتب مذموم تر و محکوم تر از اصل توهین است. برحسب آموزه های قرآنی کشتن یک فرد، معادل کشتن تمام انسانها و زنده کردن یک فرد معادل زنده کردن همه آنهاست (مائده ۳۲). حتی اگر قاعده قصاص شرعی هم معیار باشد، پاسخ کاریکاتور را با کاریکاتور باید داد، در هر صورت اعدام خودسرانه چیزی جز ترور و جنایت نیست.
توصیه قرآن و سنت پیامبر اسلام در مقابل استهزاء کنندگان، گذشت کریمانه، گفتارآشتی جویانه و صبر و تحمل در برابر دشنام‌ها و تمسخرها می باشد. وظیفه دینی مسلمانان، قیام برای عدالت و الگوی عملی ارزشهای خدائی بودن، حتی علیه خود، والدین و خویشاوندان خود است (نساء۱۳۵)، چنین توصیه ای در شرایط حاضر، دفاع از حقوق کسانی است که ناجوانمردانه توسط متعصبان به نام دین کشته می شوند. مدافع حقوق موافقان بودن هنری نیست، برای جبران نقض حقوق مخالفان توسط متعصبان، باید به دفاع ازحق مخالفت با دین در دنیای امروز برخاست و از آن استقبال و از آزادی مخالف که موجب رشد و کمال است دفاع کرد به عبارت دیگر انتقاد از باورهای دینی از جمله باورهای اسلامی بدون هر قید و شرطی از ضروریات آزادی بیان است و ما جدّا از آن دفاع می کنیم. اما آزادی انتقاد تلازمی با آزادی توهین و تمسخر ندارد. همچنان که توهین و تمسخر اشخاص، نژادها، جنسیت‌ها و رنگها در قوانین بسیاری کشورهای غربی جرم شناخته شده، لازم است توهین و تمسخر باورهای دینی نیز در قوانین این کشورها جرم شناخته شود تا امکان رسیدگی در دادگاه صالحه در حضور هیأت منصفه با امکان دفاع متهمان و وکلای ایشان فراهم شود تا شاهد این‌گونه فجایع نباشیم.
خداوند به آدمی موهبت “اختیار” بخشیده و لازمه اختیار، آزادی انتخاب می باشد، بنابراین مخالفان دین، حتی درون جوامع اسلامی، چه رسد به جوامع غیراسلامی، مادام که دست به اسلحه نبرده و قصد جان و آواره ساختن مومنین را نداشته باشند، از آزادی مطلق عقیده، ابراز و تبلیغ آن، حتی علیه دینداران، باید برخوردار ند. کسانی که به آفریننده انسانها و پدیدآورنده جهان هستی باور دارند، باید از آنچنان استحکام و صبر و ثبات ایمانی برخوردار باشند که به راحتی و روی باز سخن مخالفان را بشنوند و تحمل کنند و در صورت لزوم و احتمال تأثیر، بنا بر توصیه قرآنی «جدال احسن» (نحل ۱۲۵) به نقدها و ایرادها پاسخ های مناسب و درخور بدهند.
عملیات تروریستی گروه هائی افراطی تحت نام: طالبان، القاعده، داعش، بوکوحرام و امثالهم ، که اقلیت بسیار ناچیزی از مسلمانان هستند، را به حساب این آئین گذاشتن، داوری معقول و سنجیده ای نیست، روح اسلام از عملکرد افراطی اقلیتی که درواکنش جاهلانه به برخی سیاست های مداخله گرانه و تجاوزکارانه پدیدآمده وپرورش یافته و فاقد بصیرت دینی اند، بیزارو مبری است، اسلام خود قربانی تروریسم بوده و سه تن از چهار خلیفه نخستین آن با تروراز دنیا رفته اند.
ما گروهی از مسلمانان ایرانی با استناد به ارزشهای رحمانی قرآن و سنت پیامبر و موازین مسلم شریعت اسلامی، جنایت تروریستی پاریس را به شدت محکوم کرده، مراتب تاسف و تاثر عمیق خود را به خانواده های قربانیان، ملت فرانسه و جامعه‌ی انسانی ابراز می‌کنیم.
ما به خوبی درک می کنیم ملتی که در گذشته “مهد آزادی” شمرده شده و با قیام رنسانس در برابر ارتجاع دینی ایستاده و با پیشینیه ای که از سلب آزادی ارباب کلیسا در قرون وسطی داشته، تحمل تکرار چنان شیوه‌هائی را ندارد، با این‌حال امیدواریم اندیشمندان این ملت بزرگ برای جلوگیری از تحریک عواطف مردم، با مرزبندی بین انتقاد و توهین و استهزاء، زمینه‌ی عینی آزادی بیان را بیشتر فراهم کنند.
عبدالعلی بازرگان، حسن فرشتیان، محسن کدیور، مهدی ممکن، صدیقه وسمقی، حسن یوسفی اشکوری
۲۴ دی ۱۳۹۳ :