حدود صدو ده روز از هفتم اکتبر 2023 می گذرد. حمله ای که از سوی سازمان فلسطینی حماس و با همراهی برخی گروه های دیگر فلسطینی علیه رژیم اسرائیل انجام شد، احتمالا بدون محاسبه درست از پیامدهای ویرانگرش، بهانه ای تازه به دست اسرائیل و اسرائیلیان نژادپرست و مدافع آپارتاید استعماری داد تا ارتش آن کشور با رهبری نخست وزیر جانی اش نتانیاهوی انتقام جوی فاسد، با تمام قوا و با استفاده از تمام امکانات جهانی علیه مردم عادی شهر محاصره شده غزه حمله کند و این همه قربانی و ویرانی بر جای گذارد.
شگفت این که اغلب دولت های جهان و در رأس آن ها دولت دموکرات آمریکا در طول این مدت طولانی با استفاده و در واقع سوء استفاده از تمامی ابزارهای مادی و معنوی (و عمدتا با پول مالیات شهروندانی که آشکارا با این هزینه کردها مخالف اند)، یکسره از این تهاجمات و حملات مداوم و این انبوه جنایات و قتل عام مردم عادی و بیشتر زنان و کودکان حمایت کرده و در پشت جانیان اسرائیلی ایستاده اند.
در متن چنین جهالت و جنایتی، تنها و تنها امید عواطف انسانی و آزاد شمار زیادی از شهروندان عادی کشورهای مختلف جهان از گروه های اجتماعی مختلف (اعم از مذهبی و غیر مذهبی، عرب و غیر عرب، فلسطینی و غیر فلسطینی، مسلمان و مسیحی و یهودی و . . .) بوده و هست که هر روز در چهار گوشه عالم با اعتراضات گسترده و گاه چند صد هزار نفری خود به حمایت از قربانیان این جنایات برخاسته و خواهان آتش بس فوری و پایان دادن به این آدم کشی ها و نسل کشی ها و جنایات لحظه به لحظه شده اند. این را می دانستیم که اخلاق و انسانیت در قاموس اغلب سیاستمداران جهان و مغرب زمین اعتباری ندارد اما احتمال نمی دادیم که حداقل دموکراسی و حقوق بشر و سازمان ملل شان، مفاهیمی که پس از جنگ جهانی دوم رواج بیشتری پیدا یافته و تاج افتخاری بر تاریک دولت های غربی شمرده می شده است، این اندازه بی اعتبار باشد. اما رخدادهای اخیر در خاورمیانه و آزادی عمل بی نهایت ارتش اسرائیل در انواع جنایات خود علیه مردمی عادی نشان داد که حقوق بشر و مانند آن حداکثر تا زمانی ارزش و اعتبار دارد که در خدمت منافع مادی و سیاسی قدرت های بزرگ جهانی باشد.
در اوج خشم و ناامیدی عمومی، کشوری به نام آفریقای جنوبی؛ کشوری که خود زخم استعمار و آپارتاید غربی را بر تن دارد، دلیری کرده و شکایتی علیه نسل کشی رژیم اسرائیل علیه مردمان غزه به دیوان بین المللی لاهه (عالی ترین نهاد قضایی سازمان ملل) تسلیم کرده است. اقدامی سترک و قابل احترام؛ آن هم نه از سوی یک کشور عربی و یا اسلامی و حتی خاورمیانه ای.
جهان منتظر پاسخ های قضات این نهاد قضایی بود. در نهایت دیروز نخستین رأی خود را با اکثریت قاطع آرای اعضای دیوان اعلام کرد. هرچند این رأی برای مدافعان آزادی و عدالت و حقوق بشر چندان خرسندکننده نبوده و نیست ولی در عین حال، با توجه به موقعیت خطیر جهانی و حمایت های بی دریغ دولت آمریکا از جنایات ارتش اسرائیل در منطقه، همین اقدام نیز مهم شمرده می شود. چنین می نماید که این اقدام مقدماتی، که البته طیفی از توصیه های قضایی را در بر می گیرد، می تواند راه را برای اقدامات سنجیده تر و قاطع تر بعدی باز کند.
مهم ترین اننقاد آن است که دیوان درخواست آتش بس نکرده و گفتن ندارد که تا آتش بس جدی در نوار غزه برقرار نشود، همان توصیه ها و یا احکام صادره نیز چندان عملی نخواهند شد؛ نکته مهمی که از قضا نمایندگان دولت آفریقای جنوبی بدان اشاره کرده اند. با این که می دانیم صدور احکام نهایی ممکن است چند سال طول بکشد، اما به هرحال قبول صلاحیت دادگا برای رسیدگی و درخواست های مختلف و تودرتو از دولت اسرائیل در برابر دیوان از جمله گزارش عملکردها در یک ماه آینده، حاکمان اسرائیلی را قدم به قدم به پاسخگویی ملزم خواهد کرد و در نهایت احتمالا به محکومیت نهایی دولت یاغی اسرائیل منتهی خواهد شد. چنین روندی حتی اگر برای وضعیت کنونی افاقه نکند، در آینده نه چندان دور به سود مردمان مظلوم فلسطین خواهد بود و در واقع یک پیروزی اخلاقی و سیاسی برای قربانیان یک قرنه فلسطینیان شمرده می شود و این در صحیفه تاریخ این دوران به یادگار خواهد ماند.
شنبه 7 بهمن 1402 و