امروز دهم دسامبر روز نکوداشت جهانی حقوق بشر است. در چنین روزی در سال 1948 متنی به تصویب نمایندگان کشورهای خارج شده از جنگ دوم جهانی رسید که به «اعلامیه جهانی حقوق بشر» شهرت یافت. به زودی به تصویب و تأیید دیگر اعضای سازمان تازه تأسیس شده ملل نیز رسید. از آن روز به بعد چنین روزی در اغلب کشورهای جهان جشن گرفته می شود. هزاران مقاله و سخنرانی و مصاحبه و دیگر ابزارهای اظهارنظر منتشر می شود.
فعلا کاری به سوابق امر و این که در گذشته در جهان حقوق بشری چه گذشته ندارم ولی چنین می نماید که در فضای چند ماه اخیر بیش از پیش مدعیات کشورهای پیشرفته و به اصطلاح مدرن مبنی بر دموکراسی و عدالت و حقوق بشر نه تنها آشکارا نقض شده بلکه عملا به سخره گرفته شده است. راستی امروز چگونه سران کشورهایی که پس از جنگ دوم جهانی سازمان ملل تأسیس کرده و «اعلامیه جهانی حقوق بشر» را تنظیم کرده و در اختیار کشورهای بزرگ و کوچک جهان قرار داده اند، انتظار دارند که دولت ها و ملت های دیگر به مفاد آن دقیقا عمل کنند؟ رطب خورده منع رطب چون کند!
در اوایل دهه پنجاه در سالنامه معارف جعفری در قم، مقاله ای نوشتم با عنوان «سازمان ملل یا امام زاده بی غیرت» که در آن به ناتوانی این نهاد بزرگ و بین المللی اشاره کرده و این که این نهاد امام زاده ای است که نه تنها معجزه نمی کند، شفا هم نمی دهد. هرچند دیری است که چنین نمی پندارم و با توجه به مجموعه شرایط و موانع و مشکلات در سطح جهان، وجود همین سازمان و نیز اعلامیه حقوق بشر را مغتنم می دانم و در هرحال به تجربه می گویم وجودشان به از عدم شان هست.
اما بی پرده می گویم رخدادهای پس از هفتم اکتبر 2023 و جنایات غیر قابل تصوری که ارتش اسرائیل در فلسطین و به طور خاص غزه مرتکب شده و در حال انجام دادن است، مرا نسبت به این سازمانی که مسئول صلح و امنیت در جهان است و قرار بوده مجری بی چون و چرای مفاد اعلامیه جهانی حقوق بشر باشد، تا حدود زیادی بی باور کرده و حداقل از اعتبارش به شدت کاسته است. به ویژه حق وتوی چند کشور قدرتمند و پیروز جنگ دوم، که در همان مقاله پیش گفته هم مورد نقد قرار گرفته بود، دم خروسی است که آشکارتر از آن است که بتوان ماهیت ضد حقوق بشر غالب دول غربی و آمریکای مدعی را انکار کرد. در ماجرای اخیر افزون بر دولت ضد حقوق بشری آمریکا، اغلب سران کشورهای اروپایی نیز به شکل بسیاری روشنی بدون هیچ پروایی در کنار متجاوز و دولت اشغالگر و آپارتاید ایستاده و تا کنون عملا دست در خون حدود بیست هزار انسان عادی و حدود هشت هزار کودک کرده اند. سرآمد این قاتلان دولت ایالت متحده آمریکا و شخص رئیس جمهوری دموکرات شمرده می شود که جدی تر از همه از هیچ کمکی به متجاوز بچه کش خود داری نکرده و به ویژه ماهیت ضد حقوق بشری خود را اخیرا با وتوی متن آتش بس به نهایت رسانده است.
در هرحال ماجرای اخیر و جنگی که به غلط به «جنگ غزه» شهره شده است، آزمونی مهم بوده برای آمریکا و کشورهای غربی مدعی آزادی و حقوق بشر و دموکراسی. وضعیت چنان است که امروز برخی سران نظام های دیکتاتوری و استبدادی در نقض حقوق بشر روسفید دانسته می شوند. راستی چگونه دولت های غربی و به طور خاص آمریکای دموکرات می توانند دیگران به عنوان ناقضان حقوق بر محکوم کنند؟!
یکشنبه 19 آذر 1402