یادی از مردی بزرگ و دوستی دانشمند

هنوز از اندوه مرگ خنیاگر موسیقی و ادب و فرهنگ دیرپای ایران زنده یاد محمدرضا شجریان رها نشده ایم که تألم خبر مرگ عزیزی دیگر از مردان بزرگ این یار یعنی دکتر غلامعباس توسلی متأثرمان کرد.nبا نام غلامعباس توسلی در سالهای انقلاب (و شاید اندکی پیش از پیروزی) آشنا شدم. در سالهای نخستین و به ویژه در دوران چهار ساله مجلس اول، هم با نام و شخصیت و سابقه و اندیشه های او بیشتر آشنا شدم و هم به تدریج عملا نیز ارتباط و همفکری و همراهی و همکاری جدی فیمابین پدید آمد. nدر مجلس اول شماری از دوستان نماینده عملا در قالب یک فراکسیون اقلیت فعالیت می کردیم و در هفته یک بار جلسه ای برای گفتگو و تبادل نظر در باره موضوعات مجلس و نیز به طور کلی مسائل اجتماعی و سیاسی مملکتی داشتیم. پس از پایان مجلس، همان ترکیب با حضور چند نفر از یاران نویافته در بیرون از مجلس ادامه یافت. البته این جلسات در دو هفته یک بار بود و هر بار نیز در خانه ای یکی از اعضا و همراه با صرف شام. یکی از این افراد جدید این جلسات فکری – سیاسی غلامعباس توسلی بود. آن جلسات برکات زیادی داشت و یکی از آن برکات، جلسات سالانه بزرگداشت شریعتی و طالقانی بود که از سال 1364 تا اواسط دهه هفتاد در خانه ای در تهران برگزار می شد و توسلی یکی از سخنرانان آن مراسم ها بود. nتوسلی از دوستان قدیم دکتر شریعتی بود که همراه با دکتر پوران شریعت رضوی (همسر علی شریعتی) در سوربن پاریس درس خوانده و سپس به ایران بازگشته بود. توسلی سالیانی دراز استاد مسلم و عالی رتبه جامعه شناسی دانشگاه تهران بود. هزاران دانشجوی این رشته از او بهره برده اند. هرچند عضو شاخص نهضت آزادی ایران بود ولی عملا شخصیت فرهنگی و علمی او بر سیمای سیاسی اش غلبه داشت. نویسنده بود. او دارای آثار تألیفی و ترجمه ای پر شمار است. nحدود بیست سال پیش به بیماری سرطان دچار شد. بارها به دیدارش رفتم و یا او به دیدارم آمد. یک بار، که از زندان به مرخصی آمده بودم، با پیشنهاد جناب عبدالله نوری به عیادتش رفتیم. سخت تکیده بود و بی حال و بی توان. به زحمت ساعتی روی تخت نشست. اما بعدتر در خارج از کشور اطلاع یافتم که حال و احوالش بهتر شده و جسته گریخته از حضورش در مجامع و فعالیت های فرهنگی و سیاسی اش خبرهای می رسید. خوشحال بودم از این بهبود احوال. nدر هرحال خبر درگذشت این دوست دوست داشتنی و استاد فرهیخته دانشگاه را به خانواده اش و به یارانش در نهضت آزادی و به انبوه شاگردان و به خیل دوستانش تسلیت می گویم و برای آن بزرگ غفران الهی و برای بازماندگان شکیبایی و پاداش نیکو آرزو می کنم. یک بار زنده یاد مهندس سحابی در نامه ای از ایران برای من (و دو دوست دیگر) نومیدانه نوشته بود: ممکن است دیدار به قیامت باشد؛ ظاهرا دیدارها با یاران دیرین دارد به قیامت می افتد. رو بار سفر بند که یاران همه رفتند. جز سحابی و توسلی، محمد نصرالهی و خانم ها محبی و اعظم طالقانی از آن جلسات به سرای دیگر رخت کشیده اند. با این حال جای خرسندی است که یاران سفر کرده در این 12 سال غربت نشینی، عمری تقریبا بلند و با برکت داشته اند. برای یاران در قید حیات آرزوی سلامتی و عمری بلند و همراه با برکت آرزو می کنم.n منتشر شده در زیتونn nn