حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی ایران، درهفته ای گذشت با فراخوان یک همایش قانون اساسی وحقوق ملت، رسما، ازآنچه «منشور حقوق شهروندی» نامید شده رونمایی کرد.
تدوین کنندگان این سند در بندهای یک صد و بیستگانهٔ منشورلزوم رعایت حقوق شهروندی را به بندهای موجود درنص قانون اساسی ارجاع دادهاند.
روحانی درسخنان مفصل خود درمعرفی منشورباردیگر به اصول ۱۱۳ و ۱۲۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی اشاره کرد که درآنها مسئولیت اجرا وپاسداری از قانون اساسی برعهده رئیس جمهوری نهاده شده است.
حسن روحانی تدوین منشورکنونی را یکی ازوعدههای دولت به مردم دانسته وگفته است: حال او به این وعده خودعمل میکند.
حسن روحانی درسخنان خود ازجمله اظهارداشت: «برای تحقق حقوق شهروندی، همکاری، حسن تعامل وارتباط سازنده با مجلس شورای اسلامی، قوه قضائیه، مجمع تشخیص نظام، شورای نگهبان، سازمان صداوسیما، نیروهای نظامی و انتظامی، شوراهای اسلامی شهرو روستا و شورای عالی استانها وسایر نهادها را مورد توجه جدی قرار میدهم».
در دربندهای گوناگون متن سند برحقوق اولیه شهروندان ایران درجهت تامین «زندگی شایسته» تاکید شده است.
حقوق اولیه شهروندان مانند برخورداری از آب بهداشتی، غذای مناسب، خدمات درمانی، آزادی بیان، دسترسی به اطلاعات آزاد درفضای مجاری وحق تشکل و راهپیمایی فهرستی از تاکیدات دراین منشور است.
برای نمونه، درماده یکم منشورسخن از حق حیات همه شهروندان ایران رفته و تاکیدشده است که این حق را نمیتوان از آنها سلب کرد «مگربه موجب قانون».
درباره اینکه حدود ثغورتقابل شهروندان با قوانین ایران درکجاست و چه نهادی این حدود ثغور و تجاوزبه آنرا معین میکند سخنی گفته نشده است.
درمواد ۷ و ۸ منشوربه رعایت «کرامت انسانی» شهروندان تاکید شده و گفته شده است اعمال هرگونه تبعیض به ویژه دردسترسی شهروندان به خدمات عمومی، فرصتهای شغلی وآموزشی ممنوع است و دولت باید مانع ازافزایش فاصله طبقاتی شود.
درماده ۱۳ منشورتصریح شده است: «هرشهروندی حق دارد از امنیت جانی، مالی، حیثیتی، حقوقی، قضایی، شغلی، اجتماعی و نظایران برخوردارباشد».
بند پانزدهم این منشورمی گوید: «شهروندان ایران به شکل برابر از حق مشارکت درتعیین سرنوشت سیاسی، اقتصادی، اجتماعی وفرهنگی خویش برخوردارند و میتوانند این حق را ازطریق همه پرسی یا انتخابات آزاد و منصفانه اعمال کنند».
دربند ۲۵ منشورآمده است: «شهروندان از حق آزادی اندیشه برخوردارند. تفتیش عقاید ممنوع است و هیچ کس را نمیتوان به صرف داشتن عقیدهای مورد تعرض و مواخذه قرارداد.
درماه ۴۳ این منشوربر» حق تشکیل، عضویت وفعالیت دراحزاب، جمعیتها، انجمنهای اجتماعی، فرهنگی، علمی، سیاسی و صنفی وسازمانهای مردم نهاد اشاره شده و گفته شده است، درجهت تضمین رعایت این حقوق، دربند ۴۶ برحق راهپیمایی شهروندان تاکید شده است.
سخنان آقای روحانی و تاکیدات وی برحقوق شهروندان ایرانی با توجه به عدم وجود زمینههای آشکارآن درجمهوری اسلامی ازیک سو و غدم انطباق آن با قوانین موجود ازدیگرسوواکنشهایی را چه درداخل وچه درخارج ازکشوربرانگخیته است.
درتهران آیت الله محمد یزدی، رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با انتقاد از منشورارائه شده ازسوی رئیس جمهوری اسلامی گفته است: «منشورشهروندی نه طرح بوده نه لایحه، بلکه تبلیغات انتخاباتی است و ازنظرقانون» خلاف «شمرده میشود.
رئیس جامعه مدرسین دردیدار با جمعی از مسئولین بسیج درقم افزوده است:» هیچ کس نباید تصورکند که انقلاب را ایجاد کرده، بلکه انقلاب معجزه بزرگ تاریخ بوده….. «
آیت الله یزدی تاکید کرده است که» من تک تک ۱۲۰ بند تنظیم شده دراین منشوررا خواندم اما متاسفانه یک کلمه از اصل ۴ قانون اساسی، سخنی به میان نیامده است «.
(دراصل ۴ قانون اسای تصریح شده است، تمام قوانین کشوربایستی برابر قوانین اسلامی باشد و این اصل غیرقابل تغییراست).
مدرس حوزه علمیه قم درادامه سخنان خود تاکید کرده است که:» برای اولین باراست که درانقلاب اسلامی چنین منشوری درکشوربه طورمستقیم به مردم ابلاغ میشود و متاسفانه قید و بندها را برداشته و به قانون اساسی توجه نکردهاند «.
ازتطبیق یا عدم تطبیق منشورتدوین شده با قانون اساسی، به گفته مدرس حوزه علمیه، که بگذریم این پرسش مطرح است که اصولا تا چه حد تاکیدات براجرایی شدن حقوق فهرست شده درمنشوربا واقعیتهای موجود در سپهرسیاسی – اجتماعی ایران منطبق است و تا چه حد نهادهای دولتی و شبه دولتی جمهوری اسلامی خود را به اجرای جدی آن متعهد میدانند؟.
درکوشش برای شنیدن نظرات برخی ازفعالین حقوق بشر ایران درمیزگرد از خانم مینا احدی و آقای حسن یوسفی اشکوری دعوت کردیم دریک میزگرد برداشتهای خودرا ازابتکارعمل رئیس جمهوری سالامی بیان دارند.
آقای اشکوری میگوید: ارائه منشور وصدوربیانه ابلاغ آن به نهادهای دولتی نشان ازهدفهای تبلیغاتی جناح دولت دردورنمای انتخابات ریاست جمهوری آینده دارد.
خانم مینا احدی با اشاره به شمار افزایش یابنده اعدامها دردوران ریاست جمهوری حسن روحانی میگوید: این نوع اقدامات» نمایش مردم فریبی است «از سوی کسی که دردوران مسئولیت وی شاهد بیشترین اعدامها درسالهای اخیربودهایم.
به گفتوگو با این دو فعال حقوق بشرگوش کنید:
فايل صوتي مصاحبه با راديو فرانسه:
[Audio:2016-12-25.mp3]
مأخذ:
http://fa.rfi.fr/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/20161225-%D8%AD%D8%B3%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%AC%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D9%85%D9%86%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82-%D8%B4%D9%87%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%DB%8C-%DA%AF%D9%81%D8%AA-%D9%88%DA%AF%D9%88-%D8%A8%D8%A7-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%85-%D9%85%DB%8C%D9%86%D8%A7-%D8%A7%D8%AD%D8%AF%DB%8C-%D9%88-%D8%A2%D9%82%D8%A7%DB%8C-%D8%AD%D8%B3%D9%86-%DB%8C%D9%88%D8%B3%D9%81%DB%8C-%D8%A7%D8%B4%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C