پرسش:nمن فکر می کنم هر عمل هر انسانی به همراه نیت آن عمل مانند بذریست که در زمین کاشته می شود و این بذر روزی ثمر می دهد و آن روز می شود روز قیامت و روز دین آن فرد و عمل و نیتش نظر شما چیست؟nnپاسخ:nگرچه مفهوم قیامت و معاد در ادیان موضوع پیجیده ای است و تحلیل درست آن کار دشواری است و هیچ نظریه ای در این باب قطعا نظریه تمام و آخرین نیست اما من در مجموع تصور می کنم قیامت «حالت» است و «کیفیت» و نه «مکان» و «زمان» معین در خارج از وجود آدمی. از این رو کم و بیش با نظر شما موافقم. موفق باشیدnnپرسش:nاین گونه که بنده فهمیدم تمام این حالات را تغییرات درونی و حالی در درون آدمی میدانید. درست است؟nnپاسخ:nبله. هرچند می تواند در پایان عمر آدمی نیز مطرح باشد. بدین معنا که در پایان کارنامه نهایی تنظیم می شود. البته این در صورتی است که به تداوم حیات پس از مرگ ولو از نوع دیگر (مثلا روحانی) معتقد باشیم. ممنون nnnپرسش:nمی شود حیات روحانی را همان ادامه اثر اعمال و نیات نامید؟nnپاسخ:nواقعیت این است که عالم پس از مرگ برای ما ناشناخته است. تا کنون عمدتا از طریق ادیان (به ویژه دین زرتشت، یهودیت، مسیحیت و اسلام) مسئله حیات پس از مرگ و در تدوام آن رخداد قیامت و حساب و کتاب و بهشت و جهنم البته در اشکال مختلف مطرح شده و ما هیچ گونه امکانی برای تحقیق در این زمینه نداریم. چنان که بوعلی سینا نیز تصریح می کند که دلیل فلسفی و عقلی محض برای وقوع قیامت نداریم و فقط به دلیل این که پیامبر صادق گفته به اعمتاد خبر او بدان ایمان داریم. در هرحال من خود به تداوم حیات اعتقاد دارم هرچند نمی توانم تصور روشنی از چند و چون آن و مرحل آن داشته باشم. اما به هر شکل باشد قطعا تداوم حیات آدمیزاد با همان نتایج و پیامدهای طبیعی و قهری اعمال در حیات جسمانی و زمینی همراه خواهد بود. گفتنی است که تداوم حیات پس از مرگ ظاهرا با بقای روح یعنی روح مجرد پس از جدایی از تن ممکن می شود. اما می دانیم که راز روح هنوز گشوده نیست و در این که روح مستقل از تن وجود دارد یا نه محل گفتگو و مناقشه است ولی من شخصا تا این لحظه قانع ام که روح مجرد وجود دارد. با سپاسnn n
آیا ممکن است که نیروهای امنیتی صدای مولوی عبدالحمید را خاموش کنند؟
اشاره: چندی پیش یکی از خبرنگاران رادیو دویچه وله در آلمان دو پرسش از من کرد و من به هر دو پاسخ دادم و آن