بازتفسیر قیام امام حسین و رخداد کربلا در بستر تاریخ اسلام و تشیع
جستارهایی در تاریخ هفتاد سال نخست اسلام – قسمت سی و هفتم درآمد در چهارمین قسمت از سلسله جستارهایی درباره جنبش حسین بن علی و واقعه کربلا و فاجعه عاشورا، سیری خواهیم داشت بر تفاسیر مختلف این واقعه در بستر تاریخ اسلام و تشیع و به ویژه در ایران معاصر. اهمیت داستان کربلا در تاریخ […]
نسبت قیام امام حسین با صلح امام حسن
جستارهایی در تاریخ هفتاد سال نخست اسلام – قسمت سی و ششم درآمد موضوع مهم دیگر تعیین نسبت قیام امام حسین با صلح امام حسن است که از دیرباز مورد بحث و مناقشه بوده و هست. از آنجا که جز امام حسین دیگر امامان ده‌گانه بعدی (امام چهارم تا دوازدهم)، هیچ یک از طریق جنبش […]
آیا قیام مسلحانه با هدف تغییر رژیم مجاز بوده است؟
جستارهایی در تاریخ هفتاد سال نخست اسلام – قسمت سی و پنجم درآمد چنان که آمد، قرار بر این شد که چهار فصل از مجموعه پانزده قسمتی موضوعات مربوط به جنبش حسین بن علی و رخداد کربلا فعلا در این سلسله جستارها، به بحث و مداقه نهاده شود و اینک دومین قسمت تقدیم می‌شود. در […]
انگیزه ها و زمینه های اجتماعی رخداد کربلا
جستارهایی در تاریخ هفتاد سال نخست اسلام – قسمت سی و چهار درآمد به گمانم داستان جنبش امام حسین و واقعه کربلا و فاجعه عاشورا، مهمترین و پیچیده ترین و به یک معنا مبهم ترین حادثه تاریخ اسلام و به ویژه هفتاد سال نخست آن است. این ماجرا در ذهن و زبان و ادبیات روزمره […]
معاویه؛ بنیانگذار اشرافیت عربی – اسلامی
جستارهایی در تاریخ هفتاد سال نخست اسلام – قسمت سی و سوم درآمد در این جستار مهمترین حادثه بحث‌برانگیز دوران خلافت معاویه بن ابیسفیان مورد واکاوی و مناقشه قرار می‌گیرد و آن اتهام بنیانگذاری اشرافیت عربی – اسلامی است. در ذیل همین عنوان موضوع مهم تعیین ولعیهد و جانشین به وسیله معاویه بسیار برجسته و […]
پرسش از مشروعیت سیاسی خلافت معاویه
جستارهایی در تاریخ هفتاد سال نخست اسلام – جستار سی و دوم درآمد در فصل مربوط به دوران خلافت بیست ساله معاویه نیز فرازهای پرچالش کم نیست ولی در این میان دو بخش را برگزیده‌‌ام که در این سلسله جستارها با شما در میان بگذارم. نخستین آن تأملی در باره مشروعیت سیاسی خلافت معاویه است. […]
آیا امام حسن با معاویه بیعت کرد؟
جستارهایی در تاریخ هفتاد سال نخست اسلام – قسمت سی و یکم (بخش دوم) درآمد در موضوع داستان صلح امام حسن با معاویه تا کنون دو مقاله منتشر شده است. اولی در باره تحلیل و تعلیل چرایی صلح بود و دومی در باب برخی شروط صلح و اینک سومین بخش به این پرسش پاسخ می‌دهد […]
آیا امام حسن خلافت را به پول فروخت؟ (قسمت اول)
جستارهایی در تاریخ هفتاد سال نخست اسلام قسمت سی و یکم درآمد چنان که در منابع ملاحظه می‌شود تقریبا در تمام موارد رخداد مهم تاریخی صلح امام، اختلاف وجود دارد. از امور فرعی و جزئی تا امور مهم و اصلی. اما در این میان چهار ابهام و در واقع پرسش مهم‌تر می‌نماید: آیا حسن […]
ابهام زدایی از صلح امام حسن با معاویه
جستارهایی در تاریخ هفتاد سال نخست اسلام – قسمت سی‌ام درآمد یکی از مبهم‌ترین فرازهای تاریخ هفتاد سال نخست اسلام، فراز مربوط به صلح امام حسن با معاویه‌بن ابیسفیان است که در سال 41 هجرت اتفاق افتاد. چنان که می‌دانیم پس از احراز خلافت به وسیله علی بن ابی‌طالب در سال 35 هجری، معاویه تنها […]
تحقیقی در آمار سپاهیان و تلفات جنگی (جمل، صفین، نهروان و کربلا)
جستارهایی در تاریخ هفتاد سال نخست اسلام – جستار بیست و نهم درآمد یکی از فرازهای مهم و قابل تحقیق و تأمل در قرن نخست اسلام، آمار سپاهیان حاضر در جنگها و به ویژه ارقام تلفات جنگی از دو سوی این پیکارهاست. با یک مراجعه سردستی به متون و منابع موجود، از یک سو با […]