آیا می توان با لغو مطلق حکم اعدام موافق بود؟

پرسش:
یکی از نکات مهم در موضوع حقوق بشر، حکم قصاص در برابر قتل نفس است، با توجه به اینکه خود قرآن فرموده است که اگر عفو کنید بهتر است اما راه برای قصاص نفس(نفس در برابر نفس) را نمی بندد. گویا قرآن حکم را برای هر موقعیت فرهنگی متناسب با زمان و مکان مشخص کرده است.
حال که بشر به چنان فهم و درک رسیده است که کشتن انسان ولو برای قصاص درست نیست! آیا می توان برای حکم آن جایگزینی مانند حبس ابد یا … تعیین کرد؟ در حالی که حبس ابد خودش تبعات منفی روحی و روانی برای فرد دارد! با سپاس و احترام فراوان!

پاسخ:
با سلام و با شادباش نوروزی
هرچند در باب لغو مطلق حکم اعدام می توان مناقشه کرد ولی تا این لحظه نظر راجح من موافقت با آن است. اما از سوی دیگر واقعیت این است که هر اقدامی و در واقع هر قانونی می تواند جهات مثبت و منفی داشته باشد ولی در مجموع جهت راجح تعیین کننذه است. زندان هم دارای عوارضی است هم برای خود مجرم و هم برای خانواده ها ولی در مجموع زنده ماندن فردی می تواند از یک سو اگر بی گناه باشد امید به بازگشت به زندگی را زنده نگه دارد و از سوی دیگر امکان توبه و اصلاح او را برای همیشه منتفی نمی کند. ضمن این که اگر حق حیات را اولین حق انسان بدانیم به هر دلیل قابل نقض نخواهد بود. فکر می کنم همین سه دلیل برای ترجیح عقلایی لغو مطلق اعدم برای هر نوع جرمی کفایت کند.
اما از نظر شرعی. ما هیچ حکم لایتغیری در این باب نداریم. حکم قصاص نفس نیز سه گزینه ای است (عفو، دیه و قصاص). از منظر تاریخی، ثار و قصاص مربوط و مناسب است با زندگی قبایلی کهن و در زمانی که قانون و دولت به معنای کنونی آن نبود. امروز دولت و قانونگذارانند که از سوی مردم به مقتضای مصلحت قانون می گذارند و عمل می کنند. اگر امروز هم مانند گذشته جان آدمیزاد را مطلقا در اختیار افراد غالبا فردگرا و غالبا خشمگین و انتقام جو قرار دهیم، می تواند پیامدهای منفی زیانباری در پی آورد. از این رو به مصلحت نیست که جان مردم را در اختیار این و آن بگذاریم. سخن نهایی من آن است که علم و تجربه و عدالت و مصلحت چهار مؤلفه اساسی تقنین و نظم و نظام جامعه است.
چهارشنبه 4 فروردین 400

Share:

More Posts

سیزدهم آبان 58 و پیامدهایش

دیروز 13 آبان و یادآور حمله به سفارت آمریکا در تهران بود. طبق معمول نهادهای رسمی در نظام جمهوری اسلامی این روز را گرامی داشته

از واشگنتن تا لس آنجلس

چون نمی توانستیم صحبت کنیم از طریق تلفن و آیفن باز آن و با ترجمه یک ایرانی (که بعدا دانستم که از همکاران همانجا است)

Send Us A Message