منظور از حدودالله در قران چیست؟
n
پاسخ:
n
این عنوان ترکیبی نه بار در قران آمده است (بقره، 187، 229 و 230؛ نساء، 13 و 14؛ توبه، 97 و 112؛ مجادله،، 4). موضوع این آیات جملگی احکام عملی و عمدتا مسائل مربوط به زنان (ازدواج و طلاق) است. حد به معنای مرز و کناره است ولی در معارف مختلف (مانند منطق و فقه) در معانی مختلف به کار رفته و در فقه به معنای مجازات و کیفری است که در قرآن و سنت برای برای برخی گناهان و جرائم معین و مقرر شده است. با این که در قرآن فقط برای چهار جرم مجازات شده (سرقت: مائده، 28؛ زنا: نور، 2؛ قصاص: بقره، 78 و محاربه: مائده، 33) اما امروز در فقه دایره مجازات ها بسیار گسترده است و البته تمام اینها برآمده از احادیثی است که از پیامبر (و در شیعه از امان نیز) نقل شده و در قرون نخستین و میانه اسلامی در جوامع روایی گردآمده اند.
n
اگر به زمینه های جعل این احکام (شأن نزول آیات و احکام) و مضامین و جهت گیری آنها توجه کنیم، به روشنی می بینیم که اولا در آنها توجه شده به رعایت عمدتا حقوق زنان و تأکید بر این نکته که حقوق آنان را رعایت کنید و به آنان ستم نکنید و دلیل آن نیز این بوده که در جاهلیت زنان از حقوق چندانی برخوردار نبوده و در همان حد هم که بودند گاه نقض می شده است و دوم این که آنجا که پای حد و کیفر در میان است سفارش اکید است که از مرز نگذرید و تجاور نکنید و این متجاوران «ظالم» (بقره، 229) لقب می گیرند. در هرحال تمام آیات مربوط به حدود و کیفرها در قرآن در جهت کاهش و کنترل کیفرها به ویژه کیفرهای خشن است که در آن روزگار در میان اعراب متداول بوده است نه در جهت افزایش کیفرها و یا گسترش خشونت ها (این نکته ای بس مهم است که نیاز به بحث و تأمل بیشتر دارد).
n
اصطلاح دیگری داریم به نام «تعزیر». تعزیر کیفرهایی است که در شرع مقرر نشده اما حاکم شرع (قاضی) در هر زمان و مکان به تشخیص خود معین می کند. البته شرط ان است که از حد پائین تر باشد از این رو شامل حکم اعدام نمی شود.