مصاحبه با راديو دويچه وله آلمان؛ ایران حج را با منافع سیاسی‌اش گره زده است

گزارشي از ميترا شجاعيnnعربستان سعودی همواره ایران را متهم کرده که مراسم حج را سیاسی کرده است. ایران هم در مقابل می‌گوید عربستان اختلافات سیاسی را وارد مسئله حج کرده است. یوسفی اشکوری پژوهشگر دینی تاکید می‌کند که حج یک فریضه کاملا مذهبی است. nnدر پی اعلام لغو سفر حج تمتع برای ایرانیان در سال جاری، پرسش‌های زیادی در این زمینه مطرح شده است. ایران و عربستان یکدیگر را به “سیاسی‌کاری” متهم می‌کنند. عربستان می‌گوید ایران مراسم کاملا دینی و مذهبی حج را سیاسی کرده و ایران هم معتقد است که عربستان اختلافات سیاسی‌اش با ایران را وارد قضیه حج کرده و بدین ترتیب مانع انجام این فریضه دینی برای ایرانیان شده است.nnحسن یوسفی اشکوری پژوهشگر دینی در گفت‌وگو با دویچه‌وله در ابتدا تاکید می‌کند که حج مراسمی کاملا دینی و مذهبی است. او می‌گوید: « حج یک مراسم کاملا مذهبی​ست. هرچند در دین اسلام امور سیاسی و امور معنوی یا امور دنیوی و اخروی را نمی​توان به طور مطلق ازهم جدا کرد و خود این مراسم حج می​تواند پیام سیاسی داشته باشد اما نه به معنای سیاست​بازی و یا منافع سیاسی و یا چیزی را بر سنت حج اضافه کردن.»nnاو مراسم “برائت از مشرکین” را که از سوی جمهوری اسلامی ایران به مراسم حج اضافه شده مصداقی از این سیاست‌بازی دانسته و می‌گوید: «اساسا این شعار برائت از مشرکین از کجا آمده؟ مگر در زمان پیغمبر اسلام یا در گذشته در زمان خلفای راشدین، قرن اول و دوم هجری، ما چیزی به ​نام برائت از مشرکین داشتیم؟ این در سنت حج نبوده. خود آقایان در رساله​هایی که نوشته​اند، مراسم حجی که نوشته​اند، در کدامیک از این رساله​ها نوشته​اند که برائت از مشرکین جزو مناسک حج است؟ حتی خود آیت​الله خمینی یا دیگر مراجع امروز این را جزو مناسک حج نیآورده​اند. بنابراین این ایراد هست و دولت عربستان حق دارد اعتراض بکند.»nnوی اما در مقابل عربستان را نیز بی‌تقصیر نمی‌داند چرا که اختلافات سیاسی‌اش با ایران را در مسئله حج دخالت داده است.nnحج دیگر فقط یک حکم اولیه شرعی نیستnnبه نظر اشکوری امروز دیگر مثل صدر اسلام یا زمان امپراطوری‌های اسلامی ملل مسلمان تحت قیمومت یک دولت واحد نیستند. او می‌گوید از آنجا که الان مفهوم دولت جدید به میان آمده و مسئله منافع ملی و تمامیت ارضی مد نظر است دیگر نمی‌توان گفت عربستان حق ندارد مانع انجام فریضه حج بخشی از مسلمانان شود.nnاو می‌گوید: «ما دولتی داریم به ​نام دولت عربستان که خودش را خادم​الحرمین می‌داند و متصدی حرم مکه و مدینه است. از سوی دیگر هم حدود ۵۰ کشور اسلامی داریم و دولت‌های دیگر را هم داریم که مسلمانان آنجا هر سال برای حج تمتع و یا حج عمره به مکه می​آیند. در اینجاست که هم دولتی که میزبان است و هم دولت​هایی که میهمان هستند، هر دو با توجه به منافع و مقتضیات و شرایطشان می‌توانند تصمیم بگیرند. مثلا دولت ایران می​تواند به ​ایرانی​ها بگوید امسال ما این مشکل​ها را داریم و حاجی​ها نباید به مکه بروند. این حق را دارد، برای اینکه امروز دیگر ما پدیده​ای به​ نام دولت و قدرت و مفهومی به ​نام منافع ملی داریم.»nnبه نظر این پژوهشگر دینی وقتی دولت میزبان یا میهمان بگوید مردم نمی‌توانند امسال به حج بروند، دیگر حج بر مسلمانان آن کشور واجب نیست. nnبرخوردهای فرقه‌ای شیعیان ایرانی nnیکی دیگر از ایراداتی که عربستان در مورد ایرانیان مطرح می‌کند، انجام اعمالی است که در حج جایز نیست مثل قرائت قرآن با صدای بلند یا شعار دادن هنگام مناسک حج.nnحسن یوسفی اشکوری در این باره می‌گوید: «من خودم ۳۵ سال پیش، در همین دوران جمهوری اسلامی، به مکه رفتم و همین مسائل را خودم آنجا دیدم. در مراسم طواف کعبه برای پهلوی شکسته حضرت فاطمه گریه می​کنند. در مراسم عرفات برای امام حسین و امام حسن گریه می‌کنند و تلویحا به قاتلان​شان لعن می​فرستند. یا مثلا با اینکه خود مراجع شیعه هم می‌گویند آنجا شما می​توانید پشت سر امام اهل سنت نماز بخوانید، ولی یک عده نمی​خوانند. هنگامی که در مسجد​الحرام نماز اعلام می​شود، یک دفعه می‌بینید که شیعیان از صف​ها دارند جدا می​شوند. از صف مسلمانان، از صف نماز، از صف اطراف مسجدالحرام خارج می​شوند، پشت به نماز می‌کنند. حالا ما شیعیان آن قدر به نماز اول وقت و نماز جماعت بها نمی​دهیم، ولی اهل سنت روی این مسائل بسیار قاطع هستند و بسیار برای​شان مهم است. وقتی شما از صف نماز جماعت خارج می​شوید و پشت به صف نماز جماعت می​کنید، خب معلوم است که اهل سنت تحریک می‌شوند.»nnاشکوری می‌گوید اگر یک ناظر بیرونی برای تهیه یک گزارش بی‌طرفانه به مراسم حج برود کاملا متوجه می‌شود که شیعیان و به طور خاص شیعیان ایرانی از بقیه مسلمانان کاملا متمایز هستند و کارها و رفتارهایی را می‌کنند که حتی سایر شیعیان هم آنها را انجام نمی‌دهند. nnاو می‌گوید: «در ایران چون قضیه خیلی سیاسی شده، این رفتارها هم تشدید شده‌اند. وگرنه شیعیان که منحصر به ایران نیستند، دهها میلیون شیعه در جاهای دیگرهم هستند. شیعیان عراق هم می‌روند، شیعیان پاکستان یا جاهای دیگرهم می​آیند. آن​ها هم البته به دلیل مسائل فقهی مشکل دارند ولی این قدر تشدید نشده، به​خاطر اینکه اینجا با منافع دولت ایران گره خورده است.»nnبه عقیده این پژوهشگر دینی این گونه اعمال حساسیت‌برانگیز به مرور زمان تبدیل به دشمنی می‌شود و نه تنها نفعی ندارد بلکه ضرر هم خواهد داشت.nnفايل صوتي مصاحبه:n[Audio:2016-06-08.mp3]nnمأخذ:nhttp://www.dw.com/fa-ir/%DB%8C%D9%88%D8%B3%D9%81%DB%8C-%D8%A7%D8%B4%DA%A9%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AD%D8%AC-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D8%A7-%D9%85%D9%86%D8%A7%D9%81%D8%B9-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B4-%DA%AF%D8%B1%D9%87-%D8%B2%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA/a-19314627